افعال بی قاعده در زبان آلمانی آن دسته از افعالی هستند که در زمان‌های مختلف (به‌ویژه در زمان گذشته ساده یا Präteritum و اسم مفعول یا Partizip II) به‌صورت غیرقابل پیش‌بینی تغییر می‌کنند. همچنین از الگوهای معمولی افعال با قاعده آلمانی (که معمولاً با اضافه کردن te- و t- به ریشه فعل ساخته می‌شوند) پیروی نمی‌کنند.
یادگیری این افعال نیاز به تمرین و حفظ کردن دارد، اما در این مقاله سعی می کنیم آن‌ها را به‌صورت ساختاریافته و با توضیحات کافی به شما آموزش دهیم.
اگر ساکن تبریز هستید یا تمایل دارید در کلاس‌های آنلاین زبان آلمانی شرکت کنید، پیشنهاد می‌کنیم با بهترین آموزشگاه زبان آلمانی در تبریز آشنا شوید و مسیر یادگیری این زبان را به‌صورت اصولی آغاز کنید.
چرا افعال بی قاعده در زبان آلمانی مهم هستند؟
- افعال بی قاعده در زبان آلمانی بسیار پرکاربردند و در مکالمات روزمره، خواندن متون و نوشتن نقش اساسی دارند.
- این افعال معمولاً تغییراتی در ریشه (Stammvokal) خود دارند (مثلاً a به ä، e به i و غیره) و گاهی با حروف صدادار یا بی‌صدا اضافی همراه می‌شوند.
- برای تسلط بر زبان آلمانی، باید این افعال را همراه با حالت‌هایشان در زمان حال (Präsens)، گذشته ساده (Präteritum) و اسم مفعول (Partizip II) یاد بگیرید.
الگوهای اصلی افعال بی قاعده در زبان آلمانی
افعال بی قاعده در زبان آلمانی معمولاً در ریشه خود تغییراتی دارند که به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- تغییر مصوت (Vokalwechsel): مثلاً e به i یا ie، a به ä.
- اضافه شدن en- در اسم مفعول: به‌جای t- که در افعال باقاعده رایج است.
- تغییر کامل ریشه: برخی افعال به‌طور کامل تغییر شکل می‌دهند (مثل sein).
- افعال مختلط (gemischte Verben): ترکیبی از ویژگی‌های افعال باقاعده و بی‌قاعده.
لیست کامل افعال بی قاعده پرکاربرد آلمانی
| صرف افعال بی قاعده در زبان آلمانی |
|---|
| فعل (Infinitiv) | معنی | Präsens (er/sie/es) | Präteritum | Partizip II |
|---|
| sein | بودن | ist | war | gewesen |
| haben | داشتن | hat | hatte | gehabt |
| werden | شدن | wird | wurde | geworden |
| wissen | دانستن | weiß | wusste | gewusst |
| denken | فکر کردن | denkt | dachte | gedacht |
| bringen | آوردن | bringt | brachte | gebracht |
| gehen | رفتن | geht | ging | gegangen |
| kommen | آمدن | kommt | kam | gekommen |
| sehen | دیدن | sieht | sah | gesehen |
| nehmen | گرفتن | nimmt | nahm | genommen |
💡 مثال:
- sein: Er ist hier. / Er war gestern hier. / Er ist hier gewesen
- haben: Sie hat ein Buch. / Sie hatte ein Buch. / Sie hat ein Buch gehabt
- werden: Es wird kalt. / Es wurde kalt. / Es ist kalt geworden
- wissen: Er weiß das. / Er wusste das. / Er hat das gewusst
- denken: Sie denkt nach. / Sie dachte nach. / Sie hat nachgedacht
افعال بی قاعده در زبان آلمانی با تغییرات خاص
برخی افعال تغییرات پیچیده تری دارند که باید جداگانه یاد بگیرید:
| صرف افعال بی قاعده در زبان آلمانی با تغییرات خاص |
|---|
| فعل (Infinitiv) | معنی | Präsens (er/sie/es) | Präteritum | Partizip II |
|---|
| tun | انجام دادن | tut | tat | getan |
| stehen | ایستادن | steht | stand | gestanden |
| liegen | دراز کشیدن | liegt | lag | gelegen |
| sitzen | نشستن | sitzt | saß | gesessen |
| ziehen | کشیدن | zieht | zog | gezogen |
💡 مثال:
- tun: Er tut das. / Er tat das. / Er hat das getan
- stehen: Sie steht da. / Sie stand da. / Sie hat da gestanden
- liegen: Er liegt im Bett. / Er lag im Bett. / Er hat im Bett gelegen
- sitzen: Sie sitzt am Tisch. / Sie saß am Tisch. / Sie hat am Tisch gesessen
- ziehen: Er zieht den Wagen. / Er zog den Wagen. / Er hat den Wagen gezogen
افعال مختلط (gemischte Verben)
| صرف افعال بی قاعده در زبان آلمانی- افعال مختلط |
|---|
| فعل (Infinitiv) | معنی | Präsens (er/sie/es) | Präteritum | Partizip II |
|---|
| denken | فکر کردن | denkt | dachte | gedacht |
| bringen | آوردن | bringt | brachte | gebracht |
| kennen | شناختن | kennt | kannte | gekannt |
💡 مثال:
- denken: Sie denkt nach. / Sie dachte nach. / Sie hat nachgedacht
- bringen: Er bringt ein Geschenk. / Er brachte ein Geschenk. / Er hat ein Geschenk gebracht
- kennen: Er kennt sie. / Er kannte sie. / Er hat sie gekannt
نکات مهم و استثناها
- افعال کمکی (Hilfsverben): سه فعل اصلی sein، haben و werden بی‌قاعده هستند و در ساخت زمان‌های مرکب (مثل Perfekt) بسیار مهم هستند.
- Sein: برای افعال حرکتی یا تغییر حالت (gehen, kommen, werden).
- Haben: برای اکثر افعال دیگر.
- تغییر مصوت در زمان حال: برخی افعال مثل essen و nehmen در حالت دوم و سوم شخص مفرد زمان حال تغییر مصوت دارند (er isst, er nimmt).
- افعال پیشوندی: افعالی مثل ausgehen (بیرون رفتن) یا verstehen (فهمیدن) از ریشه بی‌قاعده خود (gehen, stehen) پیروی می‌کنند.