برای تحصیل رایگان در آلمان، دو راه اصلی وجود دارد، تحصیل در دانشگاه های دولتی آلمان و دریافت بورسیه تحصیلی. دانشگاه های دولتی آلمان با کمک مالی دولت، امکان تحصیل رایگان یا با هزینه کم را برای دانشجویان فراهم می‌کنند.
همچنین، بسیاری از مؤسسات دولتی و دانشگاه های خصوصی آلمان بورسیه هایی به دانشجویان خارجی می‌دهند که می‌تواند هزینه های تحصیل و زندگی را پوشش دهد. این دو راه به دانشجویان کمک می‌کند تا از آموزش با کیفیت آلمان استفاده کنند بدون اینکه هزینه زیادی بپردازند.
تحصیل رایگان در دانشگاه های دولتی آلمان
تحصیل در دانشگاه های دولتی آلمان برای دانشجویان بین‌المللی به طور کلی رایگان است. این وضعیت به دلیل سیاست‌های حمایتی دولت آلمان در حوزه آموزش عالی است که دسترسی به آموزش باکیفیت را برای همه دانشجویان فراهم می‌کند.
با این حال، لازم است بدانید که برخی هزینه ها و استثنائات وجود دارد که باید در نظر گرفته شوند:
هزینه های ترم و خدمات مختلف:
تمامی دانشجویان دانشگاه های دولتی آلمان موظف به پرداخت هزینه های ترم هستند. این هزینهها معمولاً بین 150 تا 400 یورو متغیر است و شامل خدمات مختلفی مانند خدمات اداری، بیمه درمانی، حملونقل عمومی و سایر تسهیلات است.
استثناها: تحصیل برای مدرک دوم و دوره‌های حرفه‌ای
- تحصیل برای مدرک دوم: اگر برای دریافت مدرک دوم (مثلاً کارشناسی یا کارشناسی ارشد) اقدام می‌کنید، ممکن است در برخی ایالت‌ها ملزم به پرداخت شهریه باشید. میزان این شهریه ها به دانشگاه و ایالت بستگی دارند.
- دوره‌های حرفه‌ای یا مدیریتی: دوره‌های حرفه‌ای مانند MBA یا برنامه‌های نیمه وقت معمولاً شهریه دارند. هزینه این دوره‌ها به مراتب بالاتر از دوره‌های عادی است.
- مدت زمان تحصیل بیشتر از مدت استاندارد: اگر مدت زمان تحصیل شما بیشتر از مدت استاندارد دوره (به عنوان مثال دو برابر مدت معمولی) باشد، ممکن است ملزم به پرداخت شهریه در برخی ایالت‌ها باشید. این شهریه‌ها معمولاً بین 500 تا 800 یورو در هر ترم متغیر است.
هزینه های تحصیل در ایالت‌های مختلف آلمان
شرایط هزینه تحصیل رایگان در آلمان ممکن است بسته به ایالت متفاوت باشد. در ادامه، هزینه های تحصیل در دو ایالت مهم بررسی می کنیم:
هزینه‌های تحصیل در ایالت بادن-وورتمبرگ
در ایالت بادن-وورتمبرگ، دانشجویان غیر اتحادیه اروپا باید شهریه 1500 یورو در هر ترم یا 3000 یورو در سال برای تحصیل در دانشگاه‌های دولتی این ایالت پرداخت کنند. این شهریه شامل تمام مؤسسات آموزش عالی دولتی در این ایالت می‌شود و به حدود 50 دانشگاه و مؤسسه آموزشی مختلف مربوط است.
هزینه‌های تحصیل در ایالت بایرن
از سال 2024، دانشگاه‌های ایالت بایرن مجاز به دریافت شهریه از دانشجویان غیر اتحادیه اروپا هستند. با این حال، تنها دانشگاه فنی مونیخ (TU München) این تصمیم را اجرا کرده است و شهریه‌های آن به شرح زیر است:
- برای کارشناسی: بین 4000 تا 6000 یورو در سال
- برای کارشناسی ارشد: بین 8000 تا 12000 یورو در سال
سایر دانشگاه های معروف بایرن مانند دانشگاه نورنبرگ، دانشگاه وورزبورگ و دانشگاه صنعتی دگندورف هنوز شهریه ای از دانشجویان غیر اتحادیه اروپا دریافت نمی‌کنند و تحصیل در این دانشگاه‌ها برای آن‌ها رایگان است، مگر اینکه تغییراتی در آینده اعلام شود.
کلیه مواردی که در بالا ذکر شد برای راحت ترین دانشگاه برای پذیرش آلمان هم
شرایط تحصیل رایگان در آلمان (2025-2024)
برای تحصیل در آلمان، دانشجویان بین‌المللی باید چندین شرط را برآورده کنند که بسته به دانشگاه، رشته و کشور مبدا متفاوت است. در ادامه به طور ساده تر شرایط اصلی پذیرش در دانشگاه های آلمان را توضیح می‌دهیم:
ارئه مدارک تحصیلی:
- برای اپلای تحصیلی آلمان شما باید مدرک دیپلم دبیرستان را ارائه دهید. این مدرک باید معادل مدرک Abitur آلمان باشد.
- برای ورود به دانشگاه های آلمان باید 13 سال تحصیل کرده باشید تا بتوانید مدرک مورد نیاز برای تحصیل در دانشگاه ها به نام HZB دریافت کنید.
- اگر مدرک شما به‌عنوان مدرک معتبر برای ورود به دانشگاه در آلمان شناخته نشود، باید در دوره های مقدماتی کالج (Studienkollegs) شرکت کنید.
ارائه مدرک مهارت زبان آلمانی یا انگلیسی:
- برای رشته های ارائه شده به زبان آلمانی: ارائه مدرک زبان آلمانی مثل DSH یا TestDaF
- برای رشته های ارائه شده به زبان انگلیسی: ارائه مدرک زبان انگلیسی مانند TOEFL یا IELTS
درخواست پذیرش:
- بیشتر دانشگاه‌ها برای پردازش درخواست‌های بین‌المللی از Uni-Assist استفاده می‌کنند. یعنی باید مدارک خود را از طریق این سایت ارسال کنید.
- برخی دانشگاه ها هم پذیرش مستقیم دارند که در این صورت باید مدارک را مستقیماً به دانشگاه ارسال کنید.
اثبات تمکن مالی:
برای اثبات توانایی مالی، باید نشان دهید که می‌توانید هزینه‌های زندگی و تحصیل در آلمان را تامین کنید. 
- افتتاح حساب مسدود شده: حداقل مبلغ موردنیاز در سال 2024 حدود 11,208 یورو در سال است. این مبلغ معمولاً باید در یک حساب بانکی مسدود شده در آلمان واریز شود.
- دریافت بورس تحصیلی: اگر بورس تحصیلی دریافت کرده‌اید، می‌توانید از آن به‌عنوان مدرک مالی استفاده کنید.
- ضمانت مالی: ارائه نامه حمایت مالی از طرف شخصی که هزینه های شما را در آلمان تقبل می‌کند.
بیمه درمانی:
بیمه درمانی برای تمام دانشجویان اجباری است. می‌توانید بیمه درمانی دولتی یا خصوصی که شرایط آلمان را پوشش می‌دهد، تهیه کنید.
آزمون ها و مدارک اضافی:
برخی رشته ها نیاز به آزمون های ورودی و یا مدارک دیگر مثل پورتفولیو (برای رشته‌های هنری) دارند.
مدارک موردنیاز تحصیل رایگان در آلمان
- فرم درخواست ویزای دانشجویی تکمیل شده
- پاسپورت معتبر
- دو قطعه عکس بیومتریک
- نامه پذیرش دانشگاه
- مدرک زبان (آلمانی یا انگلیسی)
- اثبات تمکن مالی (مثل حساب مسدود شده یا ضمانت‌نامه بانکی)
- رزومه و انگیزه نامه
- بیمه درمانی
- مدارک تحصیلی قبلی (ترجمه شده به زبان آلمانی یا انگلیسی)
- رسید پرداخت هزینه ویزا (حدود 75 یورو)
دریافت بورسیه تحصیلی آلمان (2025)
برای دانشجویانی که نمی‌توانند هزینه‌های زندگی یا شهریه‌های محدود را تامین کنند، دریافت بورسیه گزینه ای ایده‌آل برای تحصیل رایگان در آلمان است. آلمان مجموعه ای از بورسیه های تحصیلی معتبر ارائه می‌دهد که هزینه‌های زندگی و تحصیل را پوشش می‌دهند.
برنامه بورس تحصیلی Deutschlandstipendium
- این بورسیه تحصیلی یک حمایت مالی برای دانشجویان مستعد در دانشگاه های آلمان است.
- مبلغ این بورسیه 300 یورو در ماه است.
- نیمی از این مبلغ از سوی دولت آلمان و نیمی دیگر از سوی سازمان‌ها و شرکت های حامی تأمین می‌شود.
- دانشجویان برای درخواست باید از طریق دانشگاه خود اقدام کنند از جمله شرایط خاص برای دریافت این بورسیه داشتن سابقه تحصیلی است.
- این بورسیه معمولاً برای یک سال است و در صورت ادامه موفقیت تحصیلی، امکان تمدید آن وجود دارد.
DAAD (خدمات تبادلات آکادمیک آلمان)
بیشتر برنامه‌های بورسیه DAAD برای مقاطع ارشد و دکتری است.
- کارشناسی ارشد: 992 یورو در ماه
- دکترا: 1200 یورو در ماه
بورسیه بنیاد هاینریش بل
این بورسیه برای دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترا از تمام ملیت‌ها که در آلمان تحصیل می‌کنند، ارائه می‌شود.
- کارشناسی ارشد: 992 یورو + بیمه درمانی و کمک‌های دیگر.
- دکترا: 1400 یورو + 100 یورو
بورسیه بنیاد کنراد آدناور
این بورسیه برای دانشجویان بین‌المللی که قصد دارند در آلمان دوره کارشناسی‌ارشد، دکترا یا تحقیقاتی را آغاز کنند، در دسترس است.
- کمک‌هزینه مالی: 992 یورو در ماه برای کارشناسی‌ارشد (2 سال) و 1400 یورو در ماه برای دکترا (3 سال).
مزایای اضافی: بیمه سلامت، کمک هزینه خانواده، هزینه‌های دوره آموزشی
بورسیه بنیاد فریدریش ابرت
بورسیه بنیاد فریدریش ابرت (FES) برای دانشجویان و داوطلبان دکترا که در دانشگاه های دولتی یا معتبر آلمان پذیرفته شده‌اند، در دسترس است. این بورسیه به کسانی داده می‌شود که شایستگی علمی بالا داشته، قصد تحصیل در آلمان را دارند و به ارزش‌های دموکراسی اجتماعی پایبند هستند.
برای دانشجویان: کمک‌هزینه 992 یورو در ماه
برای دکترا: کمک‌هزینه 1400 یورو در ماه (برای حداکثر 3 سال)
مزایای تحصیل رایگان در آلمان
- امکان تحصیل پزشکی، تحصیل پرستاری در آلمان، تحصیل پزشکی در بهترین دانشگاه های پزشکی آلمان، تحصیل دندانپزشکی و بسیاری از رشته های پرطرفدار
- بسیاری ازدانشگاه های آلمان در رتبه بندی‌های جهانی مانند QS و Times Higher Education، در بین 100 دانشگاه برتر جهان قرار دارند.
- امکان کار پاره وقت برای دانشجویان خارجی در حین تحصیل، به مدت 20 ساعت در هفته
- هزینه های زندگی در آلمان به طور متوسط ماهانه بین 700 تا 1200 یورو برای یک دانشجوی خارجی است. البته این مبلغ به محل زندگی (شهرهای بزرگ یا شهرهای کوچک) و شیوه زندگی بستگی دارد.
- بسیاری از دانشگاه های آلمان رشته های تحصیلی به زبان انگلیسی را در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا ارائه می‌دهند.
- بخش‌های مختلف صنعتی در آلمان مانند خودروسازی، مهندسی مکانیک، الکترونیک و بیوتکنولوژی فرصت‌های زیادی برای تحقیق و کارآموزی فراهم می‌کنند.
- بسیاری از شرکت های بزرگ معروف مثل BMW، Mercedes-Benz، Siemens، Bosch و SAP در آلمان هستند. این شرکت‌ها همیشه به دنبال فارغ التحصیلان با استعداد از دانشگاه های آلمان هستند.
- آلمان به فارغ التحصیلان خارجی از دانشگاه های آلمان این امکان را می‌دهد که برای مدت 18 ماه پس از فارغ التحصیلی به جستجوی شغل مرتبط با رشته تحصیلی خود بپردازند.
- دولت آلمان برای حمایت از دانشجویان بین المللی برنامه های مختلفی دارد، از جمله بورسیه های تحصیلی، کمک هزینه های تحصیلی و وام‌های دانشجویی با شرایط آسان.
- آلمان در مرکز اروپا قرار دارد و این به شما این امکان را می‌دهد که به راحتی به کشورهای مختلف اروپایی سفر کنید. سفر به کشورهایی مانند فرانسه، هلند، اتریش، و سوئیس تنها با قطار یا هواپیما در دسترس است.
فرآیند درخواست ویزای تحصیل رایگان در آلمان
- تهیه مدارک: تمامی مدارک لازم را آماده کنید.
- وقت سفارت: از سفارت یا کنسولگری آلمان وقت بگیرید.
- مصاحبه و ارائه مدارک: در روز وقت سفارت، مدارک را ارائه و در مصاحبه شرکت کنید.
- انتظار برای پاسخ: معمولاً بررسی ویزا چند هفته تا چند ماه طول می‌کشد.
- دریافت ویزا: پس از تأیید، ویزای دانشجویی خود را دریافت خواهید کرد.